Κλέφτης από Σπόντα

Για δημιουργό που δηλώνει άθεος, είναι εντυπωσιακό πόσο χριστιανικά μεταφράζει την ενοχή ο Αρονόφσκι στο έργο του, πόσο συχνά τον απασχολεί η θρησκεία ή έχουν σταθεί πηγές έμπνευσης έργα γύρω από αυτή – η πορεία και η κατάληξη του «Παλαιστή» σε λίγα διαφέρουν από εκείνη του Ιησού στον «Τελευταίο Πειρασμό». Ο τυπικός αρονοφσκικός ήρωας κουβαλά ένα μεγάλο κρίμα στις πλάτες του. Αναζητά την εξιλέωση, μα τον εμποδίζει η ενοχή, η οποία οδηγεί σε μια σταυρική πορεία που, ενδόμυχα, πιστεύει ότι του αξίζει. Η όποια πιθανότητα εξαγνισμού τελεί υπό την αίρεση του πόνου, σωματικού και ψυχικού, μα ακόμα κι όταν αυτή πληρωθεί, δεν θα φέρει απαραίτητα την προσδοκώμενη λύτρωση. Ο δε εθισμός του ήρωα – στα ναρκωτικά, στο κυνήγι της επιτυχίας, στην ανακάλυψη της «πηγής της ζωης» ή μιας μεγάλης συμπαντικής αλήθειας, στο φαγητό ή, στην περίπτωσή μας, στον αλκοολισμό – εντάσσεται στο πλαίσιο της αυτοτιμωρίας και της αυτολύπησης.

Το «Caught Stealing» έχει την κοψιά μιας crime κωμωδίας που ευδοκιμούσε για περίπου μια δεκαετία κατά τη μετά «Pulp Fiction» εποχή, με τους εκκεντρικούς χαρακτήρες και τις ατάκες που προορίζονται για σινεφιλική αναπαραγωγή στον έξω κόσμο, έχει χρώματα και μουσική επένδυση ανάλογη, μετά νέων ασμάτων των Idles ως δώρο για τους μουσικόφιλους, φέρει δυστυχώς, και μια (αχρείαστη) στρώση αρονοφσκικής δυσφορίας που αφήνει, ενίοτε, πικρή γεύση στο στόμα. Ταυτόχρονα, όμως, το στίγμα Αρονόφσκι και η ένταξη του φιλμ στο ευρύτερο έργο του αναβαθμίζουν μια ταινία που, υπό άλλες συνθήκες, θα ανήκε στην μεσαία κατηγορία του σινεμά αναφοράς της.

Στον πυρήνα της υπάρχει ένας εντελώς αρονοφσκικός ήρωας, ο Χανκ, φορτωμένος με ενοχές για μέγα λάθος του παρελθόντος, το οποίο κόστισε μια ελπιδοφόρα καριέρα στο μπέιζμπολ, οποιαδήποτε πιθανότητα ευτυχίας και κάτι ακόμα, που δεν κάνει να αποκαλύψουμε. Όταν, λοιπόν, ο Χανκ δέχεται απρόθυμα να φροντίσει το κατοικίδιο ενός punk φίλου του, έναν απίθανο γάτο νορβηγικού δάσους με τον οποίο φέρουν αρκετά κοινά, μπλέκει σε μια απίθανη περιπέτεια και, κατά ένα μέρος, αποδέχεται τα δεινά που τον βρίσκουν, εκτιμώντας πως του αξίζουν. Σιγά σιγά, όμως, έστω και μέσα από έναν (απαράδεκτο στην κινηματογραφική εκφορά του) ελιγμό της πλοκής, αναγκάζεται να αντιμετωπίσει τις ευθύνες του, να συγκρουστεί με τους δαίμονές του κατά μέτωπο και να περάσει από την αυτολύπηση στη δράση.

Και κάπου εκεί το «Caught Stealing» εξελίσσεται, τρόπον τινά, σε ένα «Bringing Out the Dead» για τον δημιουργό, με τον αρονοφσκικό ήρωα, έπειτα από αυτομαστίγωμα ετών, να βρίσκει την (ολοδική του) λύτρωση, όχι δια του θανάτου, αλλά μέσω μιας ανανεωμένης θέλησης για ζωή – SPOILER ALERT: και μαζί με αυτή, να πάιρνει και το happy end του, που τόσοι άλλοι πριν από αυτόν στερήθηκαν.

Ίσως δεν είναι τυχαίο ότι ο Αρονόφσκι επιστρέφει στο Μπρούκλιν, όπου μεγάλωσε κι ανδρώθηκε κινηματογραφικά. Και δεν μπορεί να είναι τυχαία η τοποθέτηση του χρόνου της δράσης στο έτος 1998, όταν ξεπήδησε στο κινηματογραφικό τοπίο με το «Pi», ξεκινώντας ένα φιλμικό work in progress που συνεχίζεται – ή μήπως συνεχιζόταν;- μέχρι σήμερα. Μοιάζει με ένα κλείσιμο λογαριασμών με το παρελθόν το «Caught Steling» κι ευαγγελίζεται μια νέα, πιο νηφάλια αρχή. Αφήνει την εντύπωση μιας μεταβατικής ταινίας, ψυχαγωγικής μεν, ασφαλώς μικρής σε εκτόπισμα, αλλά ασφαλέστατα σημαντικής για τον σκηνοθέτη και το έργο του.

Μετά από καιρό, είμαστε πραγματικά περίεργοι να δούμε ποια θα είναι η επόμενη ταινία του.