9:42
18/5

Κάννες 2025: To «Sirat» του Όλιβερ Λάσε είναι μία τέκνο έκρηξη στα θεμέλια του επίσημου διαγωνιστικού

Σύμφωνα με το Κοράνιο «Sirat» είναι το μονοπάτι που ενώνει τον Παράδεισο και την Κόλαση. Οι άπιστοι που θέλουν να το διασχίσουν πρέπει να ξέρουν από πριν που θα πατήσουν γιατί είναι λεπτότερο από μια τρίχα κι η επιφάνειά του πιο κοφτερή από την λάμα του σπαθιού. Κάτω από το στενό μονοπάτι καίνε οι φλόγες της Κολάσεως, που καψαλίζουν τους αμαρτωλούς για να τους κάνουν να πέσουν. Για τους πιστούς αντίθετα η ίδια διαδρομή θα μοιάζει με περίπατο.

Το Ισλάμ δεν είναι η μόνη θρησκεία που κρύβει την αδυναμία της να εξηγήσει τα επίγεια μαρτύρια σε σχηματικές απεικονίσεις με την υπόσχεση του Παραδείσου. Στο Χριστιανισμό τη βρώμικη δουλειά ανέλαβε o Ντάντε Αλιγκέρι (φορτώνοντάς την μάλιστα στον άπιστο Βιργίλιο). Στο δεύτερο μέρος της «Θείας Κωμωδίας» συνέλαβε τα επτά επίπεδα του Καθαρτηρίου, μιας περιοχής μεταξύ Κόλασης και Παραδείσου όπου περιμένουν οι ψυχές για να κριθούν. Ο καλλιτέχνης Ντάντε παρουσίαζε το Πουργατόριο (όπως το ονομάζουν οι καθολικοί) σαν το προάστειο της Κόλασης, ενώ το ρωμαιοκαθολικό δόγμα το ανέφερε πάντα σαν τον προθάλαμο για τον Παράδεισο. Δεδομένου πως ακόμη και για τον πιο επιπόλαιο αναγνώστη των Γραφών, άπιστο και μη, το Πουργατόριο δεν είναι τίποτα περισσότερο από μία προβολή της επίγειας εμπειρίας του στον κόσμο των νεκρών, αυτή ήταν ίσως η πρώτη πολιτισμένη απόδειξη πως η τέχνη βλέπει το ζειν πλησιέστερα στα κολαστήρια, αντίθετα μ' αυτό που θα επιθυμούσε κάθε εκκλησία για να μας πείσει.

Στον καθολικισμό όσες ψυχές παραμένουν στο Πουργατόριο θέλουν να φτάσουν στον Παράδεισο. Για να το πετύχουν τους προσφέρει τον εξαγνισμό μέσω της νηστείας, της μετάνοιας και της προσευχής. Στα εγκόσμια όμως η κατάσταση αποδεικνύεται αρκετά πιο περίπλοκη για όσους επιθυμήσουν την Εδέμ. Είναι ένας συνεχής αγώνας σε κακοτράχαλα βουνά, που έχει να κάνει περισσότερο με τη θεώρηση της τέχνης παρά με την εύκολη λύση του δόγματος. Φυσικά και αξίζει στο Χριστιανισμό όπως και σε κάθε θρησκεία δικαίωμα στην αμφιβολία μιας και δεν υπάρχει πουθενά γραμμένο πως έχει σταματήσει να εξελίσσεται σαν πολιτιστικό, αξιακό και ηθικό σύστημα, υπάρχει όμως ένα μεγάλο κομμάτι στη βάση της φιλοσοφίας του που μένει αναπάντητο κι έχει να κάνει με την προβολή της υποτιθέμενης αιώνιας ζωής ανατολικά της Εδέμ. Κάποια μυστικιστικά παρακλάδια του εισήγαγαν την έννοια της θέωσης ως συνέπεια μιας πρόωρης κάθαρσης για τους ενάρετους που θέλουν να κόψουν δρόμο. Μια πιο εφήμερη εκδοχή της ήταν η μέθεξη των αρχαίων, μια επαναληπτική διαδικασία που οδηγούσε ιδανικά στην έκσταση, την προσωρινή αποκοπή του πνεύματος απ' όσα το κρατούν δεσμώτη της επίγειας υπόστασης του.

Ένα demo από του τέλος του κόσμου, όπου τέλος δεν σημαίνει τη φυσική καταστροφή, αλλά το πέρασμα από την εγκόσμια στην «αιώνια ζωή και το μέγα έλεος» των πιστών ή το θάνατο των αμαρτωλών.

Λιτό κι εκστατικό, τραχύ κι επιβλητικό, αποτελεί την πιο προσβάσιμη ταινία του σκηνοθέτη μέχρι σήμερα

Στο «Sirat» του Όλιβερ Λάσε το τέλος του κόσμου έρχεται σε ένα rave πάρτι στην έρημο του Μαρόκο. Την πόρτα για το Καθαρτήριο ξεκλειδώνουν οι ήχοι της techno καθώς αναπαράγεται από τα μονολιθικά ηχεία ενός καραβανιού, το σημαδεμένο πλήρωμα που οποίου ταξιδεύει στο άνυδρο σκηνικό αναζητώντας το επόμενο ραντεβού με την μέθεξη. Σε ένα από αυτά, ένας μεσήλικας θα τους πλησιάσει μαζί με το δεκάχρονο γιο του δείχνοντας τους μια φωτογραφία. Πιστεύει ότι η εξαφανισμένη κόρη του είναι κάποιο από αυτά τα πάρτι και εν τέλει συμφωνούν να ταξιδέψουν μαζί μέχρι τον επόμενο σταθμό. Του ξεκαθαρίζουν πως θα πρέπει να διασχίσουν τις οροσειρές στην καρδιά της ερήμου, μια διαδρομή που το συμβατικό αυτοκίνητό του είναι αδύνατο να αντέξει. Είναι όμως αποφασισμένος να οδηγήσει την αναζήτησή του στα άκρα.

O Λάσε εμπνέεται από την εικονογραφία των «Mad Max» και την κεντρική ιδέα του «Μεροκάματου του Τρόμου», για να ανακαλέσει στο θεατή μια απελευθερωτική πνευματικότητα, εποπτεύουσα ενός καθαρκτικού πεδίου. Μίας οριακής περιοχής, απολύτως αισθητής χάρη στο άγονο τοπίο και τη μυστηριακή τέκνο που αντηχεί μέσα του. Το «Sirat» είναι μια αποδομημένη περιπέτεια που ξεφεύγει πολύ από το στενό διηγηματικό πλαίσιο για να εξελιχθεί σε αλληγορία. Ένα έργο τέχνης το οποίο φέρνει περισσότερο σε φιλοσοφικό δοκίμιο προερχόμενο από κάποια αρχέγονη αγωνία.

Ο σκηνοθέτης απαντά στην αγωνία με εκκωφαντική ένταση. Αξιοποιεί το επιθετικό φυσικό σκηνικό και το ηχητικό design σαν χαρακτήρες, συγχρονίζει το αποκαλυπτικό σύμπαν της ταινίας του με το ρυθμό της μουσικής, μεταχειρίζεται τα εμπόδια της υπερβατικής διαδρομής σαν κοσμικές δοκιμασίες κι εν τέλει οδηγεί την αναζήτηση σε ένα «εκρηκτικό» κρεσέντο. Ό,τι ξεκινάει σαν περιοδεύον freak show στην έρημο καταλήγει σε έναν αινιγματικό στοχασμό για το θάνατο και την απώλεια. Φευγαλέες ανακοινώσεις από το ράδιο κι ένα σύντομο μοντάζ λίγο πριν το τέλος της ταινίας συμπληρώνουν απαραίτητα κομμάτια στο θεματικό πλαίσιο, αλλά ακόμη και χωρίς αυτά το «Sirat» είναι εμπειρία. Σκηνοθετημένο με σύγχρονη άποψη, αποτελεί την πιο προσβάσιμη ταινία του Λάσε μέχρι σήμερα. Λιτό κι εκστατικό, τραχύ κι επιβλητικό έρχεται να θυμίσει πως στην προσωπική μας διαδρομή από γέννηση στο θάνατο, μόνο η τέχνη μπορεί να μας σώσει χωρίς να μας υπόσχεται τίποτα. 

Διαβάστε επίσης:
Κάννες 2025: Στο «Eddington», ο Άρι Άστερ σκιαγραφεί ένα χαοτικό, παρανοϊκό πορτρέτο της επί Covid Αμερικής
Κάννες 2025: Ο Ντομινίκ Μολ ανοίγει την «Υπόθεση 137»
Κάννες 2025: Στο «Two Prosecutors» ο Σεργκέι Λοζνίτσα ξυπνά έναν καφκικό απολυταρχικό εφιάλτη
Κάννες 2025: Το «Sound of Falling» εκκινεί εκκωφαντικά το επίσημο διαγωνιστικό
«Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη!»: Ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο εναντιώνεται στον Τραμπ και ξεσηκώνει τις Κάννες
Φεστιβάλ Καννών! Όλες οι ταινίες που έχουν κερδίσει τον Χρυσό Φοίνικα
Νταρντέν, Ντικουρνό, Άντερσον και Άστερ για Χρυσό Φοίνικα: Το επίσημο πρόγραμμα του 78ου Φεστιβάλ Καννών
Κάννες 2025: Το πρόγραμμα της Εβδομάδας Κριτικής του Φεστιβάλ των Καννών
Κάννες 2025: Το πρόγραμμα του Δεκαπενθημέρου των Σκηνοθετών
Ζιλιέτ Μπινός for President: Το Jury των φετινών Καννών εντυπωσιάζει
Τιμητικός Φοίνικας για τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο στις επικείμενες Κάννες
Η Νικόλ Κίντμαν θα βραβευτεί στο επερχόμενο Φεστιβάλ Καννών
Κάννες 2025: Πόστερ-φόρος τιμής στο «Ένας Άνδρας και Μια Γυναίκα»
Το ελληνικής συμπαραγωγής «The Exploding Girl VR» στο Διαγωνιστικό τμήμα Immersive

Το cinemagazine ταξιδεύει στο 78ο Φεστιβάλ Καννών με την ευγενική υποστήριξη της AEGEAN.