Βενετία 2025: Ο πρόεδρος της επιτροπής, Αλεξάντερ Πέιν, και μια Συνέντευξη Τύπου γεμάτη... πολιτική

Είναι εξόχως εύκολο να κάθεσαι στο σπίτι σου, «δημοσιογραφώντας», ενώπιον του πληκτρολογίου σου, και να μοιράζεις πιστοποιητικά φρονημάτων. Κάπως έτσι αισθάνεται κανείς (όχι όλοι, ασφαλώς), βλέποντας Deadline, Variety και άλλα Μέσα να περιγράφουν τον Αλεξάντερ Πέιν ως κάποιον που (ύποπτα προφανώς) απέφυγε να απαντήσει σε ερωτήσεις-σκεπάρνια που έπεφταν χθες στην Συνέντευξη Τύπου της Βενετίας, όπου ο Πέιν προεδρεύει της Κριτικής Επιτροπής. Το βλέπεις ήδη να έρχεται, ο «εβραιόφιλος», ο «εβραιοναζί», ο «εστέτ που τα παίρνει» και πάει λέγοντας.

Βέβαια, δεν πάει έτσι. Κανείς δεν είναι - και δεν οφείλει να είναι, και δεν πρέπει να είναι - με την πλάτη στον τοίχο υποχρεωμένος να απαντά σε όποια ερώτηση τού τίθεται παραδίδοντας στον καθένα αυτό που χρειάζεται να ακούσει για το μονόστηλο, το social media προφίλ, την αυλή και το ακροατήριό του. Αν ήθελε ο δημιουργός Πέιν, που είναι εκεί για άλλο λόγο -και σηκώνει συζήτηση το κατά πόσον θα μεταμορφωθεί ένας χώρος πολιτισμού σε χώρο πολιτικού διαπληκτισμού (ειδάλλως, όπως τον Μάη του '68, ας μην γίνει ένα φεστιβάλ λόγω περιρρέουσας ατμόφαιρας και πάμε παρακάτω) - θα απαντούσε. Προφανώς ο άνθρωπος δεν θεωρεί τον χώρο κατάλληλο και τον εαυτό του αρμόδιο (ή «προετοιμασμένο», όπως είπε) να απαντήσει. (Να θυμίσουμε εδώ ότι, ακόμα πιο έντονα και περίπλοκα ίσως, η Ζιλιέτ Μπινός στις Κάννες, ούσα σε παρόμοια προεδρική θέση στην διοργάνωση, είχε ερωτηθεί γιατί δεν συνυπέγραψε κείμενο διαμαρτυρίας για την Παλαιστίνη, αρνήθηκε να απαντήσει στην Συνέντευξη Τύπου και διάβασε την απάντησή της αργότερα επί σκηνής του φεστιβάλ.)

Καταλαβαίνω ότι κάποιος θα αντιτείνει «μα καλά δεν ήξερε τι θα συμβεί εκεί;». Και ποιος σας λέει ότι δεν είναι αυτή η προετοιμασμένη απάντηση; Και ποιος μας λέει ότι δεν θέλει με αυτόν τον τρόπο να κάνει μια εξίσου πολιτική δήλωση που, εν μέρει τουλάχιστον, λέει «μην κατεβάζετε ένα τόσο σοβαρό ανθρωπιστικό θέμα σε μπουρζουάδικη ίντριγκα για τα μικροΜΜΕ σας και την παρέα σας». Που ήρθατε εδώ για σινεμά αλλά επειδή δεν σκαμπάζετε (και δεν πουλάει), θέλετε να μιλήσουμε για «επικαιρότητα». Όπως καταλαβαίνετε αυτά δεν τα είπε ο Πέιν, αλλά ας αναλογιστούμε πώς το ότι οι πιο πολλοί με τον τρόπο μας διατυπώνουμε την θέση μας, και μάλιστα για τόσο μείζονα ζητήματα, δεν συνεπάγεται λύση των ζητημάτων αλλά μόνο κοινό «περιεχόμενο» σε μίντια που τελικά δεν σημαίνει απολύτως τίποτα ανθρωπιστικό (αλλά ενίοτε είναι και κερδοφόρο για αυτούς που τα κατέχουν.)

«[...] Είμαι βέβαιος ότι οι πολιτικές μου απόψεις συμφωνούν με τις περισσότερες δικές σας, ωστόσο με βάση την σχέση μου με το φεστιβάλ και την βιομηχανία, χρειάζεται παραπάνω περίσκεψη για να απαντήσω μετρημένα σε τέτοιες ερωτήσεις», είπε ο Πέιν.

Ο Αλμπέρτο Μπαρμπέρα, καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ, και πιο εκπαιδευμένος σε ανάλογες συνθήκες, απάντησε ότι «δεν θα αρνηθούμε προσκλήσεις σε καλλιτέχνες που θέλουν να βρεθούν εδώ. Ποτέ δεν διστάσαμε να δηλώσουμε την βαθιά θλίψη μας για το τι συμβαίνει στην Γάζα, στην Παλαιστίνη, με τους θανάτους πολιτών και ιδίως παιδιών, θυμάτων ενός πολέμου που κανείς δεν έχει μπορέσει να σταματήσει ακόμα. Δεν νομίζω ότι υπάρχουν αμφιβολίες σε σχέση με την στάση μας ως Φεστιβάλ.» 

Ο Πέιν πάντως είπε αρκετά ενδιαφέροντα πράγματα σε σχέση με τον λόγο που θεωρητικά τουλάχιστον είμαστε όλοι εδώ στην σελίδα τούτη: «Θρηνώ που οι μεγάλες ταινίες, καλλιτεχνικής και πολιτικής βαρύτητας, δεν γίνονται μέρος μιας μεγαλύτερης συζήτησης εξαιτίας της διανομής. Μάλλον είμαι ένας ηλικιωμένος τύπος, αλλά ως λάτρης των ταινιών φρονώ πως οι ταινίες που βγαίνουν στις αίθουσες είναι εκείνες που καταφέρνουν μια πολιτισμική βαρύτητα και έχουν κάποιον αντίκτυπο», είπε. «Κι έπειτα έρχεται το ερώτημα περί του ποιος είναι ο αντίκτυπος αυτός σε οποιαδήποτε στιγμή της Ιστορίας. Μπορεί τελικά ένα έργο να αλλάξει την κοινωνία και την κουλτούρα; Δεν ξέρω, αμφίβολο. Αλλά τουλάχιστον κάνουμε ταινίες σχετικές με την εποχή μας, αφήνουμε ένα τεκμήριό της [...] Από αυτά μπορούμε να μάθουμε.»

Στο μέρος που αντιστοιχεί σε μια τέχνη, στης οποίας την γιορτή πάει ο καθένας για να μιλήσει για αυτά που καταλαβαίνει αντί για δαύτην, προσωπικά εκτιμώ ότι ο Αλεξάντερ Πέιν απάντησε ότι χρειαζόταν να ειπωθεί.