Την Έλεγαν Μαρία

Η Τζέσικα Παλίντ σκηνοθετεί μια ταινία για τη Μαρία Σνάιντερ, τη γυναίκα εντός και εκτός κινηματογραφικών πλατό, ένα ταλαντούχο πλάσμα που έμελλε να γίνει βορά στις ορέξεις ενός νεαρού σκηνοθέτη και τον πολύχρονο «επαγγελματισμό» ενός φτασμένου Αμερικανού σούπερ σταρ.

Εν μέρει βασισμένη στο βιβλίο «Η Ξαδέλφη μου Μαρία Σνάιντερ» της Βανέσα Σνάιντερ, η ταινία της Παλίντ αποτελεί το πορτραίτο μια ψυχής σε διάλυση και μόνιμο πόλεμο με τους προσωπικούς της δαίμονες και τους εθισμούς, με μια εξαίσια Αναμαρία Βαρτολομέι, που όμως δεν αρκεί για να δικαιώσει το αυθεντικά ακατέργαστο ταλέντο της Σνάιντερ.

Η ταινία ξεκινά με μια επί τροχάδην καταγραφή της οικογενειακής ζωής της Σνάιντερ η οποία ζει με την μητέρα της, γέννημα εξωσυζυγικής σχέσης του πατέρα της και ηθοποιού Ντανιέλ Ζελίν, ο οποίος δεν είχε καμία ανάμιξη στο μεγάλωμά της. Στα δεκαεννιά της η Μαρία θα γνωρίσει από κοντά τον Ζελίν, ο οποίος θα της «κολλήσει» το μικρόβιο της ηθοποιίας και θα την γνωρίσει στους κινηματογραφικούς κύκλους, με κάποιους μικρούς ρόλους να έρχονται προς το μέρος της. Την εμφάνισή του θα κάνει σύντομα και ο πρώτος πρωταγωνιστικός της ρόλος (αυτός που θα έμελλε να είναι μοιραίος για όλη την υπόλοιπη ζωή της), όταν ένας αμούστακος Μπερνάρντο Μπερτολούτσι την επιλέξει για συμπρωταγωνίστρια στο πλευρό του θρυλικού Μάρλον Μπράντο.

Σεναριακά - και πολύ ορθά - η Παλίντ επικεντρώνεται στο «μετά» του τραυματικού γεγονότος, θέλοντας να καταγράψει το σαρωτικό αντίκτυπο του αποτροπιαστικού συμβάντος κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας του Μπερτολούτσι. Για όσους δεν γνωρίζουν, υπάρχει μια σκηνή στην οποία ο Πολ, ο χαρακτήρας που υποδύεται ο Μπράντο, βιάζει τη Ζαν, τον χαρακτήρα της Σνάιντερ δηλαδή, χρησιμοποιώντας ως λιπαντικό ένα κομμάτι βούτυρο. Η Σνάιντερ δεν είχε καμία πρότερη γνώση για αυτήν την αλλαγή στο σενάριο, με τον Μπερτολούτσι να παραδέχεται αργότερα πως δεν ήταν επαρκώς (καθόλου δηλαδή) ενημερωμένη για την εν λόγω σκηνή, σε μια προσπάθεια να εκμαιεύσει από την ηθοποιό αληθινά δάκρυα και ένα ωμό συναίσθημα ταπείνωσης.

Η Βαρτολομέι αποτελεί τον πυρήνα της ταινίας. Με υγρό βλέμμα, ευάλωτη παρουσία και ομορφιά, ενσαρκώνει εξαιρετικά τη Σνάιντερ κάνοντάς την δεύτερη φύση της, υποδυόμενη με φροντίδα και σεβασμό την ηθοποιό που τόλμησε να υπάρξει και να συνεχίσει να δουλεύει στον κινηματογράφο μέσα στα ταραχώδη απόνερα του ρόλου της ως Ζαν. Η εγγενής ευθραυστότητα της Βαρτολομέι σιγοντάρει αποτελεσματικά έναν ρόλο που ακροπατεί μεταξύ δυναμισμού και μελαγχολίας, με την Παλίντ να επενδύει, εμφανώς περισσότερο στην πρωταγωνίστριά της και λιγότερο στην όποια αισθητική αποτύπωση μιας καθόλα δραματικής ιστορίας. Σκηνοθετικά δηλαδή, πρόκειται για μια μάλλον τετριμμένη, αφηγηματικά καταγραφή μιας πραγματικής ιστορίας, που στερεί από το ίδιο το φιλμ την ορμή που ευτυχώς διαθέτει η ηρωίδα του.

Παρά το περιεχόμενό της που, ανά στιγμές, μοιάζει υπερβολικά επιγραμματικό, ιδιαίτερα όσον αφορά την εξοργιστική αντιμετώπιση της Σνάιντερ από μερίδα του κοινού, τους παραγωγούς και τον Τύπο της εποχής, η ταινία της Παλίντ ρίχνει φως σε μια σκοτεινή σελίδα του κινηματογράφου, εκεί όπου η ανδροκρατούμενη βιομηχανία του θεάματος επιμένει – διαχρονικά καταπώς φαίνεται – να χρησιμοποιεί τις γυναίκες ως έρμαια της καλλιτεχνικής τους «αρρενωπότητας» στο όνομα μιας κάποιας υψηλής διανόησης και τέχνης, αδυνατώντας να αντιληφθούν πως το να είσαι άνθρωπος, αποτελεί την ύψιστη μορφή κουλτούρας.