10:40
21/7

Αλίκη Δανέζη-Κνούτσεν: «Οι άνθρωποι δεν μπορούν να μιλήσουν, δεν μπορούν να επικοινωνήσουν»

​Πρόκειται για μία ταινία η οποία αφορά σε ένα πικρό διαζύγιο ανάμεσα στους δύο πρωταγωνιστές, την Άννα και τον Φίλιππο. Πώς δημιουργήθηκαν αυτοί οι χαρακτήρες τους οποίους αποφάσισες να γράψεις και να μεταφέρεις στη μεγάλη οθόνη;

Η ιστορία προέκυψε από κάποια σχέδια και κάποια προσωπικά βιώματα, αλλά και από κάποια πράγματα τα οποία βλέπω, ακούω και υπάρχουν γύρω μας πολύ έντονα, ειδικά τα τελευταία χρόνια. Είναι κάτι που βλέπω ότι απασχολεί πάρα πολλούς ανθρώπους και μπορεί να αφορά ποικίλες πιέσεις και μια γενικότερη κατάσταση του πώς αντιμετωπίζει κανείς μέσα σε ένα πολύ έντονο συναισθηματικό πλαίσιο την απώλεια και την απόφαση να αφήσει κάτι ή κάποιον πίσω του και να προχωρήσει.

Κάπως έτσι ξεκίνησε, μέσα από αυτόν τον προβληματισμό για το γεγονός πως τίποτα δεν είναι ασπρόμαυρο, είναι μια πολύ μπερδεμένη και πολύπλοκη κατάσταση γιατί εμπεριέχει αγάπη, συναισθήματα, βιώματα κοινά, αλλά ταυτόχρονα και μια ανάγκη των ανθρώπων να διατηρήσουν ή να επανακτήσουν την ακεραιότητά τους.

Βασίστηκα σε συγκεκριμένες αναφορές και ερεθίσματα από ταινίες και από θεατρικά έργα που αφορούν σε αυτή τη σχέση, στο πώς στέκονται δύο άνθρωποι απέναντι ο ένας στον άλλο σε μια συνθήκη χωρισμού και σκέφτηκα πόσο ενδιαφέρον θα ήταν να φέρω δύο πάρα πολλοί ικανούς ηθοποιούς – την Αγγελική Παπούλια και τον Ανδρέα Κωνσταντίνου - και να ερευνήσουμε αυτό το συναίσθημα, αφήνοντας πίσω, σε έναν μεγάλο βαθμό, τα πολύ συγκεκριμένα του κοινού παρελθόντος των ηρώων. Γι’ αυτό και στην ταινία αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν backstory.

Υπό αυτήν την έννοια ήταν κάπως διαφορετική και αντισυμβατική η προσέγγιση από ό,τι άλλο έχω κάνει, όπου πάντα ψάχνουμε να βρούμε το backstory, να βρούμε τα χαρακτηριστικά, το ποιοι είναι αυτοί οι ήρωες, τι τους συνέβη και γιατί χώρισαν. Όλα αυτά είχαν δευτερεύουσα σημασία εδώ.

Ανδρέας Κωνσταντίνου, Αλίκη Δανέζη-Κνούτσεν, Αγγελική Παπούλια στην επίσημη πρεμιέρα της ταινίας

Πολύ ιδιαίτερη είναι και η προσέγγιση που έχεις κάνει στο κομμάτι της σκηνοθεσίας. Βλέπουμε τους ήρωες να περιδιαβαίνουν σε ένα έρημο νησί και να συζητούν μεταξύ τους για τη σχέση τους, για τα παιδιά, για το γάμο. Πώς προέκυψε αυτή η διαφορετική καλλιτεχνική ματιά προκειμένου να διηγηθείς μια ιστορία χωρισμού;

Για εμένα ο συγκεκριμένος χώρος ήταν το ιδανικό τοπίο και μάλιστα ήταν και μια έμπνευση, πρέπει να παραδεχθώ, αφού λειτουργούσε κάπως σαν τον αντικατοπτρισμό της σκέψης και του προβληματισμού των ανθρώπων για τα συναισθήματά τους.

Υπήρχε αυτό το τοπίο πάρα πολύ ξεκάθαρα μέσα στο μυαλό μου, γιατί είναι ένα μέρος που επισκέπτομαι και που αντανακλούσε όλο αυτό το συναίσθημα. Αυτή η φύση και αυτή η φαινομενική εγκατάλειψη που υπάρχει εκεί, ήταν ο ίδιος ο χώρος της σχέσης, το σημείο που βρίσκονται αυτή τη στιγμή αυτοί οι δύο άνθρωποι. Δεν αξίζει μετά από τόσα χρόνια σχέσης να υπάρχει αυτός ο χώρος για αυτούς τους δύο ανθρώπους; Ιδιαίτερα από τη στιγμή που σπάνια συμβαίνει αυτό, συνήθως η αντίδραση είναι γρήγορη, οι άνθρωποι δεν μπορούν να μιλήσουν, δεν μπορούν να επικοινωνήσουν. Εδώ όλο αυτό έγινε πολύ οργανικά και από πάρα πολύ νωρίς.

Ανέφερες νωρίτερα πως υπάρχουν θεατρικά έργα και ταινίες, από τις οποίες έχεις επηρεαστεί κι εσύ στα πλαίσια της δουλειάς σου. Προσωπικά, ας πούμε, μου θύμισε σε κάποιες σκηνές η ταινία, κυρίως όταν είναι οι δύο τους στο κρεβάτι, το «Σκηνές από Έναν Γάμο» του Μπέργκμαν. Είχες συγκεκριμένες επιρροές στο μυαλό σου όσο την έγραφες;

Υπήρχε ένα έργο θεατρικό το οποίο μου άρεσε πάρα πολύ και για πολλά χρόνια το είχα στο συρτάρι και ήθελα να το κάνω. Ήταν μια ιστορία που είχε μια αλήθεια που με συγκινούσε αφάνταστα. Αυτό ήταν μια αναφορά, αλλά φυσικά η ταινία είναι πολύ διαφορετική από αυτό. Το «Σκηνές από Έναν Γάμο» και κάποια άλλα, όπως η διασκευή της που έγινε αργότερα, προέκυψαν μετά και τα μελετήσαμε όλοι μαζί στην πορεία, όμως δεν αποτέλεσαν την έναρξη, λειτούργησαν σαν συνέχεια.

Ως προς τους χαρακτήρες σου, βρήκα εξαιρετικά λειτουργική και οργανική τη χημεία που έχουν οι δύο τους στην ταινία, νομίζω ότι συμπληρώνουν ιδανικά ένας στον άλλον. Θα ήθελα να μου πεις δύο λόγια για το πώς ήταν η συνεργασία σου με την Αγγελική Παπούλια και τον Ανδρέα Κωνσταντίνου.

Η συνεργασία ήταν πάρα πολύ ωραία. Δουλέψαμε πολύ ουσιαστικά με τα παιδιά, τα οποία έφεραν με μεγάλη γενναιοδωρία δικά τους πράγματα, ήταν πολύ πρόθυμοι να μπουν μέσα στον δικό τους ψυχισμό για να μπορέσουν να βρουν πράγματα που συνέβαιναν στους ίδιους με οποιοδήποτε τρόπο, γιατί η έννοια της απώλειας και το πως είναι να χάνω κάτι ή κάποιον είναι πολύ πιο γενικό ακόμα και από την έννοια του χωρισμού.

Ένιωσα ότι ήταν πολύ συντονισμένοι και επίσης ήταν πολύ ωραίο το πως συμπλήρωναν ο ένας τον άλλον, γιατί είναι αρκετά διαφορετικοί μεταξύ τους και σαν ηθοποιοί και σαν άνθρωποι, οπότε ήταν πολύ ενδιαφέρον το να βλέπω πως λειτουργούν. Επίσης είναι σημαντικό το ότι σαν θεατής δεν βλέπεις ποτέ την πλευρά του ενός ή του άλλου, αλλά και των δύο ταυτόχρονα στο πώς αντιμετωπίζουν τον χωρισμό. Πρακτικά τόσο ο Ανδρέας όσο και η Αγγελική έγιναν συν-σεναριογράφοι γι’ αυτό νομίζω πέτυχε και τόσο πολύ αυτό στην ταινία, γιατί τελικά δεν καταλήγεις να είσαι ούτε με τον έναν, ούτε με τον άλλον. Είναι σαν να δίνουν τη σκυτάλη αυτοί οι δύο άνθρωποι, μια σκυτάλη ελπίδας, ο ένας στον άλλον και να μη μπορούν να συντονιστούν ούτε καν σε αυτό.

Φαντάζομαι πως κατά τη διαδικασία των προβών θα υπήρξε και χώρος για αυτοσχεδιασμό και πως δεν βασιστήκατε σε ένα αυστηρά συγκεκριμένο κείμενο ως προς την πρόζα.

Ναι, αυτό ήταν κάτι που είχε νόημα να γίνει. Ήθελα όλο αυτό που βλέπουμε στην ταινία να βγει από τους αυτοσχεδιασμούς. Να φανταστείς, έχουμε χιλιάδες σελίδες σεναρίου, οι οποίες όλες προέκυψαν από το στάδιο του αυτοσχεδιασμού!

Αυτό που είδαμε ήταν ότι αυτή η οργανική, ζωντανή κατάσταση υπήρχε μόνο χωρίς συγκεκριμένο κείμενο, οπότε αποφασίσαμε να πάμε στο γύρισμα χωρίς κείμενο. Το μόνο που κάναμε, ας πούμε, για να διασφαλίσουμε την ροή, είναι ότι γυρίστηκε όλη η ταινία - που κι αυτό είναι κάτι που είναι σπάνιο και τεράστια πολυτέλεια - με τη σειρά, με τη γραμμική σειρά της ιστορίας δηλαδή. Υπήρξαν στιγμές που προτίμησα να αλλάξω τοποθεσία για κάποιες σκηνές, παρά να γυριστεί η σκηνή με κάποια άλλη σειρά.

Αυτό προσέδωσε μια ροή και μια φυσική συνέχεια και επέτρεψε τη δυνατότητα οτιδήποτε προέκυπτε σε κάποια σκηνή να μπορεί να ενταχθεί στην επόμενη. Αυτό και η ελευθερία του steadycam, το οποίο είχαμε στη διάθεσή μας, μας βοήθησε να έχουμε μεγάλη ελευθερία κατά τη διάρκεια του γυρίσματος.

Έχω μια τελευταία, πιο γενική ερώτηση για εσένα. Νομίζω πως υπάρχει ανάγκη για ιστορίες αληθινών ανθρώπων στο σινεμά γενικά, αλλά και ειδικά στο ελληνικό σινεμά. Θεωρείς πως αυτές οι ιστορίες λείπουν σήμερα από τον δικό μας κινηματογράφο;

Σίγουρα είναι σημαντικό μια ιστορία να μπορεί να ακουμπήσει και να αγγίξει κάτι μέσα μας, για το τι ζούμε και τι βιώνουμε σήμερα. Εγώ είμαι ο τελευταίος άνθρωπος που μπορεί να πει ότι πρέπει να γίνει μέσα σε ένα πλαίσιο σύγχρονο, του τώρα ή ενός ρεαλισμού γιατί έχω δοκιμαστεί και έχω πειραματιστεί με πολλά διαφορετικά είδη, από action movie περιπέτεια με πολεμικές τέχνες, μέχρι road movie. Για παράδειγμα, η δεύτερη μου ταινία ήταν πάρα πολύ επηρεασμένη από τον φανταστικό ρεαλισμό με δύο παράλληλες γραμμές της ζωής ενός χαρακτήρα. Τώρα κάνω μια διασκευή ενός βιβλίου, ενός μυθιστορήματος του ‘60 που είναι και μια ερωτική ιστορία, ένα ερωτικό τρίγωνο, η ιστορία μιας γυναίκας που διαδραματίζεται στο ταραχώδες πολιτικό κλίμα της Κύπρου του τότε.

Η κινηματογραφική φόρμα μου αρέσει πάρα πολύ. Όταν μπήκα στο μοντάζ για την ταινία μου και ήμουν μέσα σε αυτό και άκουγα ξανά και ξανά τους διαλόγους, όταν μετά πήγαινα να δω άλλες ταινίες και όχι απαραίτητα ελληνικές, μου ακούγονταν περίεργα κάποια πράγματα στο πως μιλούσαν οι πρωταγωνιστές εκεί. Αυτός ο τρόπος και αυτή η αλήθεια στον τρόπο που μιλάνε έκανε κάποια διαφορά σε όσα άκουγα μετά, έμαθα πάρα πολλά από αυτή την ταινία, ήταν ένα τεράστιο σχολείο για μένα και νομίζω δεν θα μπορέσω να ξανά δω ποτέ με το ίδιο μάτι γραμμένες ατάκες σε ένα σενάριο χωρίς να προβληματιστώ για το πως αυτές οι ατάκες θα ειπωθούν.

Θα ήθελα επίσης να πω κάτι και για όλο το συνεργείο και τους συντελεστές. Το κομμάτι αυτό του σχεδιασμού δεν ήταν απλό, όλοι έπρεπε να αυτοσχεδιάσουμε με κάποιον τρόπο και ήταν πάρα πολύ ωραίο αυτό, όλοι κάπως μπήκαν σε αυτήν τη διαδικασία και το έκαναν με απίστευτη γενναιοδωρία και με απίστευτο τρόπο, ήταν εξαιρετικά σημαντική η συμμετοχή όλων για να μπορέσουμε να έχουμε αυτό το φοβερά ζωντανό αποτέλεσμα.

Σε ευχαριστώ πολύ για τη συζήτηση!

Εγώ σε ευχαριστώ!

INFO
Η ταινία «Τόσο Κοντά, Τόσο Μακριά» κυκλοφορεί στις αίθουσες την Πέμπτη 24 Ιουλίου από την Tanweer