8:37
13/5

Κάννες 2025: Οι 10 ταινίες που ανυπομονούμε να δούμε στο Φεστιβάλ

Ποιά είναι τα 10 πρώτα εισιτήρια που θα κλείσουμε στο φετινό φεστιβάλ; Το 78ο Φεστιβάλ Καννών (13 - 24 Μαΐου 2025) ξεκινά σήμερα και αυτές είναι οι 10 ταινίες που ανυπομονούμε να δούμε στην Κρουαζέτ. Φυσικά το ΣΙΝΕΜΑ cinemagazine.gr βρίσκεται ήδη εκεί και υπόσχεται καθημερινές ανταποκρίσεις!

Από τον Θοδωρή Καραμανώλη

Με τον κινηματογραφικό κόσμο να μην έχει ακόμη ανανήψει από την πιο δραματική - στα όρια του απόλυτου σινεφίλ κουτσομπολιού - ανακοίνωση του προγράμματος για το Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών, έφτασε χωρίς να το καταλάβουμε η ώρα για το κυρίως γεύμα της σεζόν. Από την στιγμή που ξεκίνησε η διάθεση των εισιτηρίων, αφήνουμε στην άκρη μυστήρια του τύπου τι να απέγινε ο Τζάρμους και πότε θα ανακοινώσουν επιτέλους τον Μπι Γκαν, κι αφιερώνουμε το είναι μας σε μια γεμάτη, πολυσυλλεκτική κι εκ προοιμίου τρομερά θελκτική επιλογή.

Ό,τι κι αν προκύψει τελικά από τη σούμα, η 78η έκδοση του Φεστιβάλ των Καννών δεν προμηνύεται απλά, αλλά θα είναι μία από τις πιο ενδιαφέρουσες στη ιστορία του θεσμού. Ίσως ακούγεται σαν επιπόλαια ανάγνωση, ίσως είναι τυφλή αισιοδοξία, μπορεί κι η κρυφή ελπίδα ενός θεατή που έχει κουραστεί να τον ταΐζουν υπογραφές και προκάτ φεστιβαλικές παραγωγές με την κουτάλα. Είναι πάντως ηλίου φαεινότερο πως οι Κάννες πέρασαν μόλις από ένα κάποιο κατώφλι. Διένυσαν ένα σταυροδρόμι που τους οδηγεί στο σινεμά - και κατ' επέκταση τους δημιουργούς - του αύριο. Και για να μην παρεξηγηθούμε δεν λογίζουμε κάποιον απ' τους φετινούς διαγωνιζόμενους ως φέρελπι. Όλοι με τον έναν ή τον άλλον τρόπο έχουν ήδη καταξιωθεί μέσα στο πλαίσιο της ανάγκης που εξυπηρετεί η παρουσία τους στο πρόγραμμα - οι Γάλλοι παραγωγοί στην εγχώρια και διεθνή κινηματογραφία, οι αγγλόφωνοι σκηνοθέτες μέσα στο δυναμικό πεδίο μικρών και μεγάλων στούντιο, οι συμμετέχοντες Ασιάτες στην εγκαθιδρυμένη τους σχέση με ένα δυτικότροπο σινεμά και πάει λέγοντας. Ακόμη κι οι περισσότεροι από τους πρωτοεμφανιζόμενους των παράλληλων τμημάτων έχουν ήδη διαγράψει σημαντική πορεία (γι' αυτό και εκπροσωπούνται από τα μεγαλύτερα γραφεία πωλήσεων) σε χώρους που εφάπτονται του σινεμά.

Το διαφαινόμενο σύνολο, όμως, δείχνει μια ματιά προς το μοντέρνο, πρώτη φορά τόσο έντονη στα χρόνια του Φρεμό. Σύμφωνοι, υπάρχει λόγος και αξία στο να φιλοξενείς την καθιερωμένη αφρόκρεμα κι εμείς να κάνουμε τα στραβά μάτια σ' όλα τα κολλήματά σου. Να φάμε τον Τομ Κρουζ λες κι έχει την ανάγκη μας, να καταλάβουμε τα χατίρια που δεν πρέπει να χαλάσεις σε όσους βοηθούν το χρήμα να γλιστρήσει, να δεχτούμε ακόμη ότι υπάρχουν δημιουργοί που έχουν συμβόλαιο με το διαγωνιστικό (Αφοί Νταρντέν σας ευχαριστούμε για όλα). Παρά τα πλαφόν και τους αυτοπεριορισμούς, η φετινή επιλογή φαίνεται να ανακάλυψε στο αβέβαιο κινηματογραφικό τοπίο μια αξιοσημείωτη ισορροπία. Το διαθέσιμο υλικό επέτρεψε στη διοργάνωση να σπάσει (καθόλου αναίμακτα απ' ότι φαίνεται) δεσμούς που κρατούσαν δεκαετίες. Γιατί δεν είναι μόνο ο Τζάρμους, αλλά και άνθρωποι που μέσα στα αμέσως προηγούμενα χρόνια ανεβοκατέβαιναν τα σκαλιά στις τελετές ως μέλη των κριτικών επιτροπών. Στο παρασκήνιο είναι κι υποσχετικές προς τους παραγωγούς και τους αγοραστές για μια θέση στο διαγωνιστικό που έμειναν μετέωρες.

Μπορεί το παραπάνω φυσικά να διαβαστεί και σαν μια φυσική διαδικασία, μια αναμενόμενη εξέλιξη για να αναλάβουν οριστικά όσοι τριγυρνούν ηλικιακά γύρω από τα 50 (διόλου τυχαία, ο μέσος όρος ηλικίας των νικητών του Χρυσού Φοίνικα είναι τα 47 έτη). Μια πιο προσεκτική ματιά στον κατάλογο όμως αποκαλύπτει μια νέα κατεύθυνση, ένα άνοιγμα σε νέους κινηματογραφικούς χώρους και μια διάθεση να «αναβαθμιστούν» σκηνοθέτες που το ταλέντο τους φωνάζει εδώ και χρόνια, αλλά δεν είχαν βρει χώρο σε κανένα απ' τα μεγάλα φεστιβάλ. Υπάρχει σ' αυτό κάτι το αναπάντεχο. Υπάρχει επιτέλους λίγο δημιουργικό ρίσκο. Κάπως έτσι καταλήγουμε σε ένα ωρολόγιο που κάποτε έμοιαζε ναρκοπέδιο και τώρα δεν ξέρεις τι να πρωτοχωρέσεις στις 5 άντε 6 προβολές που θα τραβιέσαι κάθε μέρα. Φυσικά η μερίδα του λέοντος πέφτει στο διαγωνιστικό και το Φοίνικα που παρά τα όσα ακούγονται δεν υπάρχει ακόμη ισχυρό φαβορί για να τον κατακτήσει. Δεν ξεχνάμε όμως και τα υπόλοιπα τμήματα, γι' αυτό τα 10 πρώτα εισιτήρια που θα βγάλουμε φέτος είναι τα εξής:

1. «Resurrection» (Kuángyě Shídài) του Bi Gan

Η κορύφωση του φετινού δράματος των Καννών ήρθε με την τελευταία τους ανακοίνωση, 5 μέρες πριν την έναρξη του φεστιβάλ: το «Resurrection» θα είναι τελικά η 22η και τελευταία ταινία του διαγωνιστικού. Είχε προηγηθεί προβληματισμός για την μη-ανακοίνωσή του, υπήρξαν μάλιστα μέσα όπως το Indiewire που βιάστηκαν να δημοσιεύσουν τις προσθήκες της προηγούμενης εβδομάδας έχοντας τον Bi Gan στον τίτλο του άρθρου (ακόμη ένας θρίαμβος για την ανεξάρτητη δημοσιογραφία). To αν για την καθυστέρηση οφείλεται η επιτροπή λογοκρισίας της Κίνας δεν θα το μάθουμε ποτέ. Αυτό που ξέρουμε με σιγουριά είναι ότι με το «Resurrection» στο διαγωνιστικό, έχουμε ένα άλλο, κατά πολύ καλύτερο φεστιβάλ. Τα φώτα στρέφονται ξαφνικά προς την Ανατολή.

2. «Renoir» της Chie Hayakawa

Μένουμε στην Ασία για το «Renoir» της Chie Hayakawa, δράμα ενηλικίωσης με πρωταγωνίστρια ένα εκκεντρικό 11χρονο κορίτσι, το οποίο διερευνά μέσα από τις σχέσεις μιας οικογένειας που διαλύεται την πανανθρώπινη ανάγκη για επαφή. Με τη δεύτερη μόλις ταινία της η Hayakawa κερδίζει συγκρίσεις με τους σημαντικότερους σύγχρονους Ιάπωνες δημιουργούς. Ακόμη και απουσία των κολακευτικών σχολίων όμως, εμάς θα μας αρκούσε το «Plan 75» για να τη βάλουμε σε απόλυτη προτεραιότητα.

3. «The Secret Agent» (O Agente Secreto) του Kleber Mendonça Filho

Κάθε νέα κυκλοφορία με την υπογραφή του Kleber Mendonça Filho συνιστά γεγονός υψίστης κινηματογραφικής σημασίας. Αυτό αποδεικνύεται με τον καλύτερο τρόπο στη «μικρότερη» στιγμή της αψεγάδιαστης καριέρας του, το θεσπέσιο «Retratos Fantasmas», μια απ' τις καλύτερες ταινίες στο προπέρσινο, πολύ δυνατό πρόγραμμα των Καννών. To «Secret Agent» στα χαρτιά φαίνεται να είναι μια από τις πιο προσβάσιμες δουλειές του. Ένα πολιτικό θρίλερ εποχής για έναν άνδρα με σκοτεινό παρελθόν που επιστρέφει στο Ρεσίφε την περίοδο του καρναβαλιού για να βρει καταφύγιο. Παρότι είναι χρονικά τοποθετημένο στα ύστερα χρόνια της στρατιωτικής δικτατορίας στη Βραζιλία, ο σκηνοθέτης αναφέρει πως η ταινία δεν είναι για τη Χούντα, αλλά για τη βραζιλιάνικη νοοτροπία. Ακόμη μία πολιτική δήλωση που συνομιλεί με το ζοφερό παρόν της πατρίδας του; Κλείσαμε ήδη εισιτήριο.

4. «Head or Tails» (Testa o Croce) των Matteo Zoppis και Alessio Rigo de Righi

Η πρώτη επιλογή εκτός διαγωνιστικού είναι το «Head or Tails» των Ιταλο-αμερικανών Zoppis και de Righi, ενός διδύμου που πριν λίγα χρόνια υπέγραφε την «Ιστορία του Βασιλιά Κάβουρα», δηλαδή το ομορφότερο western του σύγχρονου κινηματογράφου και παράλληλα μια εντελώς προσωπική κατάθεση στην περιπέτεια της αφήγησης (και την αφήγηση της περιπέτειας βεβαίως βεβαίως). Στη νέα τους ταινία επιστρέφουν σε πιο παραδοσιακές western φόρμες και στήνουν ένα κυνήγι κεφαλών στην αυγή του 20 αιώνα, φέρνοντας μάλιστα στην Ιταλία ένα από τα απόλυτα είδωλα της Άγριας Δύσης, τον Buffalo Bill (τον οποίο υποδύεται ο πάντα συμπαθής John C. Reilly).

5. «My Father's Shadow» του Akinola Davies Jr

Πολυσχιδής καλλιτέχνης με έντονο ενδιαφέρον για τις ρίζες και την εξέλιξη της μαύρης κουλτούρας, ο Akinola Davies Jr (αρχικά γνωστός ως Crack Stevens) έμοιαζε πάντα στα μάτια μου να «χαραμίζεται» σε μικρότερα projects μέσα στο πλαίσιο των «νέων μέσων». Να σπαταλά το αμέτρητο ταλέντο του σε δουλειές ταχείας κατανάλωσης, αλλά και μεγάλης ως αποδείχθηκε έντασης αφού παρά το εφήμερο χαρακτήρα της τέχνης του δεν μπόρεσα ποτέ να χορτάσω τις video δουλειές του. Ό,τι έβλεπα, ακόμη και τα πιο στημένα από τα πλάνα του ήταν άπαντα φτιαγμένα για μια μεγαλύτερη οθόνη. Κάθε λεπτομέρεια στο κάδρο του τη διαπερνούσε ένα απτό μυστήριο, ένας καθηλωτικός ηλεκτρισμός. Κι όλη αυτή η ενέργεια δεν ξεχείλιζε απ' την οθόνη, ήταν αντιθέτως πάντα αποφασιστικά στοχευμένη κι αρμονική με το εν εξελίξει λεύκωμά του, που τώρα τον οδηγεί πρώτη φορά σε μία κανονική μεγάλου μήκους ταινία. Αν μου έλεγε κάποιος ότι πρέπει να βγάλω μόνο ένα εισιτήριο για τις φετινές προβολές των Καννών, αυτό θα ήταν δίχως καμιά αμφιβολία ή δισταγμό για την πρεμιέρα του «My Father's Shadow».

6. «Enzo» των Laurent Cantet και Robin Campillo

Εδώ μιλάει το συναίσθημα. Το Enzo είναι ψυχή και σώμα αφιερωμένο στον Laurent Cantet, το όνομα του οποίου εμφανίζεται τιμητικά δίπλα απ' αυτό του Campillo. Αμφότεροι συνυπογράφουν το σενάριο, ο τελευταίος όμως είναι ο αποκλειστικός δημιουργός της ταινίας αφού ξεκίνησε τα γυρίσματα δύο μήνες μετά το θάνατο του στενού φίλου και συνεργάτη του. Η πλοκή ακολουθεί ένα νεαρό πλουσιόπαιδο που αψηφά τις προσδοκίες της μπουρζουά οικογένειάς του και ξεκινά να δουλεύει σαν βοηθός σε οικοδομές. Χωρίς να αποκαλύψουμε περισσότερα για την πλοκή υπάρχει σαφές πρόσημο δίπλα απ' το κοινωνικό που δεν εγκατέλειψε ποτέ τις από κοινού δουλειές τους. Να πούμε ότι γι' αυτά ζούμε; Ότι θα μας λείψει το δίδυμο που έδωσε κάποτε τον συγκλονιστικό «Ελεύθερο Ωραρίου» και κέρδισε έναν unanime Χρυσό Φοίνικα με το «Ανάμεσα στους Τοίχους»; Ή να μείνουμε στο ότι παρά το «Κόκκινο Νησί», εξακολουθούμε να πιστεύουμε στο όραμα και το ταλέντο του Campillo...

7. «The Disappearance of Josef Mengele» (Das Verschwinden des Josef Mengele) του Kirill Serebrennikov

Άλλος ένας έκπτωτος του διαγωνιστικού, αγαπημένο παιδί των Καννών και δηλωμένος προβοκάτορας, ο «πολυγραφότατος» Serebrennikov σίγουρα κάτι βαρύγδουπο και καταπληκτικό θα έχει βρει μέσα στο ομότιτλο βιβλίο του Olivier Guez. Είναι από τις περιπτώσεις που το υλικό και ο σκηνοθέτης μοιάζουν φτιαγμένα ο ένας για τον άλλον, με την πλοκή να εστιάζει στα χρόνια που ο φρικτός δόκτωρ Μένγκελε έζησε κυνηγημένος στη Ν. Αμερική. Μπορούμε να ποντάρουμε με ασφάλεια σε μια πολύπτυχη προσωπογραφία εποχής, από αυτές που αρέσκεται ο Serebrennikov τελευταία.

8. «Sound of Falling» (In die Sonne schauen) της Mascha Schilinski

Αν πιστεύαμε τα στοιχήματα και τους bookies που δεν έχουν πέσει ποτέ μέσα, ο Φοίνικας θα πάει στην Γερμανίδα Mascha Schilinski. «Στην ποια» θα ρωτήσουν οι περισσότεροι και θα έχουν δίκιο, καθώς το προ οκταετίας «Dark Blue Girl» πέρασε και δεν ακούμπησε από το φεστιβαλικό κύκλωμα, οπότε το «Sound of Falling» δεν είχε μπει ακριβώς στη λίστα με τα πολυαναμενόμενα. Όταν όμως άρχισαν να κυκλοφορούν οι πρώτες φήμες από τους screeners των Καννών, η δυναμική της καθολικά απρόβλητης ακόμη ταινίας άλλαξε απότομα. Τότε αρχίσαμε να ακούμε για ένα ποιητικό δράμα 2,5 σχεδόν ωρών άφταστης ποιότητας που έχει σίγουρη μια θέση στο διαγωνιστικό και στα καλύτερα του φεστιβάλ. Παρότι αυτό συνέβη σχετικά νωρίς, οι ψίθυροι αντί να ατονήσουν όπως γίνεται συνήθως δυνάμωσαν και έφτασαν να προκαλέσουν μια μίνι φρενίτιδα στην αγορά, για ένα φιλμ θυμίζουμε που δεν έχουν δει παρά ελάχιστοι αυτή τη στιγμή στον πλανήτη. Μια αντίστοιχη περίπτωση ήταν το εξαιρετικό περσινό «All We Imagine as Light» της Payal Kapadia, μόνο που εκεί προϋπήρχε το (ακόμη καλύτερο) «A Night of Knowing Nothing». Η ταινία προβάλλεται πολύ νωρίς (από την ερχόμενη Τετάρτη) οπότε σε λίγα εικοσιτετράωρα θα ξέρουμε αν θα δικαιωθεί το buzz ή όχι.

9. «The History of Sound» του Oliver Hermanus

Συγγνώμη για το pun αλλά τo «Sound of Falling» δεν είναι η μόνη «ηχηρή» ταινία από πρωτοεμφανιζόμενο στο διαγωνιστικό σκηνοθέτη. Η διαφορά είναι πως για το «History of Sound» το αναμενόμετρο είναι χρόνια τώρα στο κόκκινο. Το φιλμ είναι έτοιμο εδώ και αρκετό καιρό, αλλά πήρε το χρόνο του μέχρι την πρεμιέρα και η συγκυρία δεν θα μπορούσε να αποδειχτεί καλύτερη. Για να καταλαβαινόμαστε, το «History of Sound» είχε ξεκινήσει ως project με τους Paul Mescal και Josh O'Connor πολύ πριν οι δύο ηθοποιοί σκαρφαλώσουν στο status που απολαμβάνουν σήμερα. Στο μεταξύ ο Oliver Hermanus διασκευάζοντας το «Ikiru» του Akira Kurosawa κατάφερε να επανέλθει εμφατικά στο φεστιβαλικό προσκήνιο. Η νέα του δουλειά, ένα mainstream queer ρομάντζο εποχής τοποθετημένο στις αρχές του 20ου αιώνα, μοιάζει με κάτι που τα προηγούμενα χρόνια πολύ δύσκολα θα ταίριαζε στο ύφος του διαγωνιστικού. Πλέον ο πλανήτης έχει πάρει διαφορετικές στροφές και ο Hermanus δικαιώνεται για την υπομονή του.

10. «Highest 2 Lowest» του Spike Lee

O Hermanus δεν είναι μόνος του στις σύγχρονες διασκευές του Kurosawa. Η τελευταία τρέλα του Spike Lee είναι μια μεταφορά του γαργάντιου «High and Low» στη Νέα Υόρκη του σήμερα, με πρωταγωνιστή τον Denzel Washington. Υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες να είναι καλή η ταινία; Όχι. Έχει λερωμένη ο Spike Lee τη φωλιά του με διασκευές ασιατικών φιλμ; Την έχει. Υπάρχει τρόπος να δει κανείς το φιλμ στη μεγάλη οθόνη αν δεν το δει εκεί και τότε; Μάλλον όχι κι ας είναι καλά η Apple που το κυκλοφορεί στην πλατφόρμα της από 5 Σεπτέμβρη. Και η οθόνη δεν είναι ο μόνος λόγος. Το «Highest 2 Lowest» μοιάζει ήδη με ένα ένοχα απολαυστικό διάλειμμα στο πλαίσιο ενός τόσο γεμάτου προγράμματος.