20:28
6/6

Οι υποψήφιοι για ΙΡΙΣ Σκηνοθεσίας επιλέγουν το ιδανικό double bill για την ταινία τους

ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΕΣΛΕΜΕΣ

Ας το πάμε και λίγο παραπέρα. Σε ένα ολονύχτιο μεταμεσονύχτιο μαραθώνιο θα ξεκινάγαμε με τους «Τεμπέληδες της Εύφορης Κοιλάδας» του Νίκου Παναγιωτόπουλου (1978), θα συνεχίζαμε με το «Singapore Sling» του Νίκου Νικολαΐδη (1990) και αν ακόμα το έλεγε η καρδούλα μας θα τελειώναμε με τα «Λουλούδια» το ξημέρωμα. Είναι δυο ταινίες που έχουν αφήσει το αποτύπωμα τους μέσα μου και πάνω στο σώμα της δικής μου ταινίας. Ας πούμε ότι μιλάνε και οι τρεις για την (ελληνική) οικογένεια, για τη φυλακή της νοσταλγίας και για την καταπιεσμένη επιθυμία ως εκτόπλασμα. Αυτό που ακόμα και νεκρό αφήνει τα ίχνη του στο σαλόνι μας. 

Ο Γιάννης Βεσλεμές είναι υποψήφιος στην κατηγορία Καλύτερης Σκηνοθεσίας για την ταινία «Αγαπούσε τα Λουλούδια Περισσότερο» (11 υποψηφιότητες για ΙΡΙΣ)

Υπάρχουν ταινίες που δεν ενώνονται από είδος ή χώρα, αλλά από το αόρατο νήμα που δένει το βλέμμα με την καρδιά. Μπορεί να φτιάχτηκαν σε διαφορετικές γλώσσες, αλλά μιλούν τον ίδιο σιωπηλό κινηματογραφικό λόγο – έναν λόγο που διασχίζει το σύνορο ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο.

Και οι δύο ταινίες διαδραματίζονται σε έναν ενδιάμεσο τόπο – εκεί που οι ψυχές ακόμα αιωρούνται και τα σώματα δεν έχουν φύγει τελείως. Στο «After Life» του του Χρήστου Σαγιά, οι νεκροί παλεύουν με τη μνήμη: πρέπει να επιλέξουν μία μόνο ανάμνηση για να μεταβούν στην αιωνιότητα ενώ στο Αρκαντια τα φαντάσματα πάσχουν από μια μερική αμνησία. Δεν θυμούνται τη ζωή όπως ήταν, παρά μόνο μέσα από τον απόηχο του ζωντανού και χρειάζονται τον οργασμό για να θυμηθούν ξανά .

Και στις δύο ταινίες, η μνήμη δεν είναι σταθερή, αντικειμενική. Είναι μυθοπλασία , φτιαγμένη από αποχρώσεις, ασάφειες, σκιές και φως. Είναι κάτι που χάνεται και ξαναφτιάχνεται μέσα από την πράξη – την πράξη του σινεμά. 

Αν κάποιες ταινίες μοιάζουν μεταξύ τους, δεν είναι από αντιγραφή, αλλά επειδη αγαπούν τα ίδια φαντάσματα.

Ο Γιώργος Ζώης είναι υποψήφιος στην κατηγορία Καλύτερης Σκηνοθεσίας για την ταινία «Αρκάντια» (14 υποψηφιότητες για ΙΡΙΣ)

Η ταινία που θα πρότεινα είναι το «Άντε Γεια» (1991) του Γιώργου Τσεμπερόπουλου. Έκανα την επιλογή όχι  θεματολογικά, μιας που έχει πολλές διαφορές η ιστορία από το «Κρέας», αλλά με βάση ένα από τα κύρια locations και των δύο ταινιών, το κρεοπωλείο. Πρόκειται για ένα location που πολύ σπάνια χρησιμοποιείται και μάλιστα ως βασικό στις ταινίες. Ωστόσο, το θεωρώ εξαιρετικά ενδιαφέρον για τα ποικίλα στοιχεία που εν γένει συγκεντρώνει: εμπόριο, κόσμος που μπαινοβγαίνει, χιούμορ, δείκτης για την ακρίβεια της καθημερινότητας, ωμότητα, αλλά και ευαισθησία, χρήματα να περνούν, αλλά πολλές φορές να μη μένουν. Κοινό επίσης στοιχείο είναι η ανθρωποκεντρική ματιά που πρωταγωνιστεί και στις δυο ταινίες. Ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος άλλωστε είναι μετρ στη σκιαγράφιση και τη δόμηση χαρακτήρων κι αυτό είναι κάτι που έχω θαυμάσει σε όλες του τις ταινίες. Μια σύμπτωση που συνειδητοποίησα με την ευκαιρία του άρθρου είναι το κοινό όνομα (Χρήστος) του Κούρκουλου στο «Άντε Γεια» με του Νικούλι στο «Κρέας», και οι δύο ενσαρκώνουν τον «εκλεκτό» του πατέρα - κρεοπώλη που κανένας από τους δύο δεν είναι ο φυσικός γιος, αλλά ο ικανός που έχει όνειρο να πετύχει.  Τέλος η ταινία αυτή θα έχει πάντα ξεχωριστή θέση για εμένα. Πριν χρόνια, ένα βράδυ την είχα δει τυχαία στην τηλεόραση μαζί με τον πεθερό μου, που ήταν κρεοπώλης (ο οποίος ήταν και η έμπνευση μου εν πολλοίς για το «Κρέας» και δυστυχώς πέθανε πριν κάνουμε την ταινία). Στο τέλος μού είπε: «Αυτοί στο κρεοπωλείο σωστά τα κάνανε. Άμα ξέρεις τον σκηνοθέτη να τού το πεις»! Τον ήξερα και του τό είπα.

Ο Δημήτρης Νάκος είναι υποψήφιος στην κατηγορία Καλύτερης Σκηνοθεσίας για την ταινία «Κρέας» (16 υποψηφιότητες για ΙΡΙΣ)

ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΕΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ

Αναμφίβολα με το «Ρεμπέτικο» του Κώστα Φέρρη με την υπέροχη μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου. Δυο ταινίες πολύ διαφορετικές που τις αγαπάει το κοινό, για τον κόσμο της ρεμπέτικης μουσικής μας η μία, για τον κόσμο του λαϊκού μας τραγουδιού η άλλη. Γερό double-bill! 

Ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος είναι υποψήφιος στην κατηγορία Καλύτερης Σκηνοθεσίας για την ταινία «Υπάρχω» (10 υποψηφιότητες για ΙΡΙΣ)

ΑΓΓΕΛΟΣ ΦΡΑΝΤΖΗΣ

Αμφιταλαντεύτηκα ανάμεσα στον «Τόπο» της Αγγελίδη, την «Ευριδίκη ΒΑ2037» του Νικολαίδη, αλλά τελικά «Η Γυναίκα που Έβλεπε τα Όνειρα» του Νίκου Παναγιωτόπουλου θα αποτελούσε για μένα το ιδανικό double bill. Κι αυτό γιατί τα όνειρα είναι οι ρωγμές της πραγματικότητας· οι τρύπες και τα χάσματα· τα σημεία δηλαδή εκείνα απ’ όπου κάτι αναπάντεχο μπορεί να διεισδύσει ή να διαφύγει. Είναι δυνατόν τα όνειρα, αυτές οι μικρές εκρήξεις ανόητου, να αποσταθεροποιήσουν ή και να διαλύσουν μία σχέση; Ναι είναι. Ειδικά όταν ο ορθολογιστής σύζυγος δεν αντέχει άλλο να ακούει τα όνειρα της γυναίκας του με την παντελή έλλειψη συμπαγούς νοήματος που κουβαλούν.  Τι γίνεται όμως όταν η γυναίκα του, σταματάει να του λέει τα όνειρα της, και εκείνος αντιμετωπίζει αυτόν τον ιδιωτικό χώρο της, στον οποίο δεν έχει πια πρόσβαση, σαν ένα μυστικό ή σαν κάποια εξωσυζυγική σχέση; Με αφορμή τα όνειρα, ο Παναγιωτόπουλος φτιάχνει μια υπέροχη τσεχοφική κωμωδία γύρω από την αγάπη. Γύρω από αυτά που ενώνουν αλλά και χωρίζουν ένα ζευγάρι. Σαν screwball comedy του Hawks ή του Lubitsch, η ταινία έχει την κομψότητα και την χάρη ενός ποτηριού σαμπάνιας που αφρίζει διακριτικά, αλλά διεισδύει βαθιά. Και αυτή είναι μια επιθυμία που μοιράζεται και ο «Νόμος του Μέρφυ» που χρωστάει πολλά στον Παναγωτόπουλο έτσι κι αλλιώς. Η Μαρία Αλίκη της ταινίας θα μπορούσε να είναι η εκκωφαντική πλευρά της Άννας του Παναγιωτόπουλου και το δικό της ονειρικό μεταίχμιο μεταξύ ζωής και θανάτου, η δική της ρωγμή, το δικό της σημείο διαφυγής προς μια νέα ζωή.

Ο Άγγελος Φραντζής είναι υποψήφιος στην κατηγορία Καλύτερης Σκηνοθεσίας για την ταινία «Ο Νόμος του Μέρφυ» (8 υποψηφιότητες για ΙΡΙΣ)

ΚΩΣΤΗΣ ΧΑΡΑΜΟΥΝΤΑΝΗΣ

Θα επέλεγα χωρίς δεύτερη σκέψη την «Τελευταία Παραλία» (2016) των Θάνου Αναστόπουλου και Davide Del Degan, ένα από τα αγαπημένα μου ελληνικά ντοκιμαντέρ. Η ταινία διαδραματίζεται σε μια δημοτική παραλία στην Ιταλία, χωρισμένη αυστηρά σε δύο ζώνες μία για άνδρες και μία για γυναίκες δημιουργώντας έναν φυσικό και κοινωνικό διαχωρισμό ανάμεσά τους. Οι χαρακτήρες μοιάζει να κινούνται αργά προς ένα αόρατο αναπόφευκτο τέλος που άλλοτε ενώνει κι άλλοτε χωρίζει, ενώ οι σχέσεις που δημιουργούνται παρατηρούνται με λεπτότητα, κατανόηση και μια σχεδόν μελαγχολική ηρεμία, μέσα στη ραστώνη του καλοκαιριού. Όπως και η «Κιούκα», η Τελευταία Παραλία εστιάζει στην ξεγνοιασιά του καλοκαιριού, στο τέλος του, αλλά και σε ό,τι αυτό συμβολίζει. Η θάλασσα, η παραλία, και γενικότερα το καλοκαιρινό τοπίο δεν λειτουργεί μόνο ως φόντο, είναι κοινός τόπος, χώρος συνάντησης και αναμονής, αλλά και καθρέφτης των επιθυμιών, της μοναξιάς και των αποστάσεων, είτε σωματικών, είτε συναισθηματικών.

Ο Κωστής Χαραμουντάνης είναι υποψήφιος στην κατηγορία Καλύτερης Σκηνοθεσίας για την ταινία «Κιούκα: Πριν το Τέλος του Καλοκαιριού» (6 υποψηφιότητες για ΙΡΙΣ)

ΕΛΙΝΑ ΨΥΚΟΥ

Μαζί με τα «Αδέσποτα Κορμιά» παίζει το «Idées fixes/Dies irae» (Παραλλαγές στο ίδιο θέμα) της Αντουανέττας Αγγελίδη, μια ταινία του 1977, της χρονιάς που γεννήθηκα. Κι εγώ πάω να το δω με τη μαμά μου, που είναι 2 χρόνια μικρότερη από την Αντουανέττα, και τη λέω ακόμη μαμά, έτσι την έχω και στο κινητό μου. Ένα ασπρόμαυρο κολάζ από λέξεις και γράμματα, από εικόνες και σχήματα, από στερητικά Α, Α-δέσποτα. Γλώσσες, χείλη και κλειτορίδες, σώματα, γυμνά σώματα, κορμιά, δεύτερο κύμα φεμινισμού μέσα στη φάκα της πατριαρχίας και της αριστοτέλειας αφήγησης, αυτών που λέμε και αυτών που δεν λέμε, πατέρας – φόβος, ακόμη πατέρας, πατέρας-τέρας. Κι η Αντουανέττα talking head ετών 26, η μαμά μου με γέννησε στα 25 της. Πώς σου φάνηκε μαμά η ταινία; Δεν ξέρω παιδί μου, δεν κατάλαβα και πολλά, να έρθουμε να την ξαναδούμε. Εντάξει μαμά, να φέρουμε και τη γιαγιά. Έχει πεθάνει η γιαγιά παιδί μου. Δεν πειράζει μαμά, θα έρθει νεκρή, θα ακουμπάμε το σώμα της και θα πιάνουμε κόκαλα, θα κλείνουμε τα μάτια και θα βλέπουμε τα σπλάχνα της. Εντάξει Ελίνα μου, ότι πεις. Την επόμενη φορά, όποτε και να είναι αυτή, θα είμαστε όλες εκεί Α-ντουανέττα. Νεκρές και ζωντανές. Α-δέσποτες.

Η Ελίνα Ψύκου είναι υποψήφια στην κατηγορία Καλύτερης Σκηνοθεσίας για την ταινία «Αδέσποτα Κορμιά» (3 υποψηφιότητες για ΙΡΙΣ)

INFO
Η 16η Τελετή Απονομής των βραβείων ΙΡΙΣ της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 11 Ιουνίου στην Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.

Διαβάστε αναλυτικά τις υποψηφιότητες εδώ.