Βίντεο: Ο Στίβεν Σπίλμπεργκ και ο τρόμος στην καρδιά του blockbuster

Ο Στίβεν Σπίλμπεργκ, ειδικά στα χρόνια του '80 και του '90, έγινε αντικείμενο πολλών αρνητικών (ή σκεπτικιστικών) κριτικών για το είδος της σκηνοθεσίας του. Πέρα από την θεματολογία, που πολλοί ατεκμηρίωτοι ισχυρίστηκαν ότι κάνει «συντηρητικό οικογενειακό σινεμά» (διερωτάσαι αν έχουν πράγματι δει τις ταινίες), για πολλούς το πρόβλημα ήταν ότι ο Σπίλμπεργκ χειραγωγεί το συναίσθημα του κοινού.

Βέβαια, καλησπέρα σας, αυτό ακριβώς είναι το ζητούμενο του είδους: Το να καταφέρει να μονοιάσει την ψυχολογία των θεατών, να εγκλωβίσει το βλέμμα τους και την επιθυμία τους γύρω από το υποκειμενικό ζητούμενο της πλοκής. Η «λογική Χίτσκοκ» του Σπίλμπεργκ είναι να αιχμαλωτίσει το κοινό, να παίξει με τις προσδοκίες του, να το ξαφνιάσει, να το κάνει «ό,τι θέλει». Αυτό είναι το σινεμά του μεγάλου κοινού, αυτός και ο απαράβατος κανόνας του.

Τώρα βέβαια το πόσο δύσκολο είναι να συμβεί αυτό, το πόση φαντασία, ταλέντο και γνώση χρειάζεται, οι παλαιοί κριτές του Σπίλμπεργκ θα το έχουν καταλάβει με τον ορυμαγδό ανιαρότητας που μαστίζει το μοντέρνο blockbuster. Η αγωνία, η ταύτιση και το ψυχαγωγικό κλικ, έχουν συλλήβδην αντικατασταθεί από τον θόρυβο, το πολυβολητό μοντάζ και την αφασία. Από τα blockbuster του Σπίλμπεργκ (και βέβαια κάποιων ακόμα) έβγαινες συναρπασμένος, από τα σημερινά εξουθενωμένος.

Στο ακόλουθο βίντεο λογαριάζεται η αισθητική επιλογή του Σπίλμπεργκ να στηρίζει τον έλεγχο του κοινού σε στοιχεία τρόμου (που πλεονάζουν σε ταινίες όπως τα «Σαγόνια του Καρχαρία», οι «Ιντιάνα», ο «Πόλεμος των Κόσμων» και το «Τζουράσικ Παρκ» - όχι ότι δεν υπάρχουν ψήγματα σχεδόν σε όλες του), ενώ αποτιμάται το ασύλληπτο μέγεθός του στην επίγνωση του συνδυασμού ντεκουπάζ (δηλαδή ρυθμού), και οπτικής γωνίας.